Phong Tục Đám Tang Người Hoa

Nghi thức chính trong đám tang người Hoa

Tang lễ đối với người Hoa không chỉ đơn thuần là một sự kiện để chia tay người đã khuất mà còn là một dịp trọng đại để thể hiện lòng kính trọng và tri ân đối với người mất. Đây là một phần quan trọng trong văn hóa và truyền thống tang lễ người Hoa, bao gồm nhiều nghi thức mang ý nghĩa sâu sắc.

Giai đoạn hấp hối – Lâm chung

Khi có người thân lâm vào giai đoạn hấp hối, các thành viên trong gia đình người Hoa sẽ thay phiên nhau túc trực chăm sóc và hộ niệm cho người nhà. Người sắp ra đi được di chuyển đến vị trí đặc biệt gọi là “chính tẩm”, thường là giữa nhà, nơi yên tĩnh và trang nghiêm nhất trong nhà. Việc đặt người hấp hối ngay ngắn và thoải mái là rất quan trọng để họ có thể nghe được những lời trăn trối cuối cùng.

Theo quan niệm, nếu qua đời trên giường ngủ, linh hồn của họ sẽ bị mắc kẹt trên giường và khó siêu thoát hơn.

Chuẩn bị trước lúc lâm chung

Trước khi người thân qua đời, gia đình cần chuẩn bị nước và khăn sạch để lau rửa, thay quần áo mới cho người đã khuất. Sau khi qua đời, thi thể được đặt lên chiếu và chuyển vào “nội đường”, đầu hướng ra ngoài, chân đặt gần chén dầu thắp đèn. Ngọn đèn này gọi là “trường minh đăng”, tượng trưng cho sự dẫn dắt linh hồn người đã khuất về nơi an nghỉ.

Sau khi người đã qua đời, thi thể cần được đặt lên chiếu và di chuyển vào “nội đường” của nhà, sao cho đầu người đã mất hướng ra ngoài và chân đặt ở vị trí gần một chén nhỏ đựng dầu với bấc đèn. Đây gọi là “trường minh đăng”, một ngọn đèn để dẫn dắt linh hồn người đã khuất về nơi an nghỉ. Người nhà phải chăm sóc ngọn đèn với lòng thành kính và sự hiếu thảo.

Nghi thức lâm chung

Tùy theo vùng miền và phong tục, nghi thức tang lễ người Hoa có thể có khác biệt. Ví dụ, người Phúc Kiến không che mặt người mất, người Hoa Hải Nam dùng khăn đỏ che mặt, người Triều Châu đặt hai thỏi tiền vàng mã dưới gối người đã khuất. Sau khi hoàn tất các nghi thức trên, gia đình sẽ tiến hành lễ chiêu hồn để gọi hồn người đã khuất trở về.

Lễ Mua Nước và Mộc Dục

Lễ Mua Nước là nét đặc trưng của người Hoa. Gia đình thuê thuyền ra sông, mang theo vàng mã, trầu cau, hoa quả để xin thần sông nước về tắm rửa cho người mất. 

Mộc Dục là nghi thức tắm rửa cho người quá cố bằng nước đã được xin từ thần sông, thường do con cái trong nhà tiến hành. Sau khi tắm rửa, thi thể sẽ được trang điểm và thay trang phục theo truyền thống.

Tang phục của người đã mất

• Người Quảng Đông: Mặc 3 lớp quần áo màu trắng, đen, xanh, xám, tro, bên ngoài khoác áo gấm.
• Người Tiều (Triều Châu): Mặc trang phục đã cắt hết túi và nút áo, tượng trưng cho việc không mang theo gì khi ra đi.

Tang phục của người thân còn sống trong gia đình

• Người Phúc Kiến:
  • Con trai: Áo dài đến chân, không nút, mặc áo ngắn vải bố bên ngoài, đội nón, cầm gậy.
  • Con gái: Áo dài, khăn ba góc, đối với con rể để phân biệt với con trai người mất, sẽ mặc tang phục trắng chấm đỏ.
  • Cháu nội: Khăn xanh chấm xanh
  • Cháu ngoại: Khăn tang chấm đỏ.
• Người Triều Châu:
  • Con trai: Áo vải xô, áo ngắn vải bố, nón tam giác, túi ba màu (xanh, đỏ, trắng) để đựng hạt đậu.

Giai đoạn nhập liệm

Đây là giai đoạn quan trọng trong đám tang người Hoa, thể hiện sự kính trọng đối với người đã khuất. Thi hài người đã khuất được đặt vào quan tài, con cái thay phiên nhau canh giữ bên linh cữu cho đến khi tiến hành nhập quan.

Giai đoạn báo tang

Giai đoạn này nhằm thông báo cho người thân, bạn bè, hàng xóm về sự ra đi của người đã khuất. Con trai trưởng thường chủ trì lễ báo tang.

Nghi lễ quan trọng trong tang lễ người Hoa

♦ Tìm hiểu thêm:
Phong tục đám ma người miền Bắc
Văn hóa đám tang miền Nam

Lễ cúng trong phong tục đám tang của người Hoa

Lễ Cúng Cơm

Gia đình chuẩn bị mâm cơm cúng cho người đã khuất, gồm các món ăn mà người quá cố yêu thích khi còn sống như heo quay, mâm ngũ quả, nhang đèn, và hoa tươi. Khi đưa tiễn, sẽ có một đội nhạc đi cùng, tang phục của đội nhạc cần tương đồng với tuổi của người mất.

• Người mất trên 60 tuổi: Ban nhạc mặc áo đỏ, đội nón lá. Người Hoa gọi đây là lễ tang vui.

• Người mất dưới 60 tuổi: Ban nhạc mặc áo xám tro.

Lễ động quan

Lễ động quan là một nghi thức quan trọng. Do đó, thời gian động quan phải được xem xét kỹ lưỡng. Trước khi đưa linh cữu lên đường, gia đình sẽ làm lễ dâng rượu để các thần linh chứng giám. Đến giờ động quan sẽ có một người cầm sênh chỉ huy tất cả mọi việc, từ đặt tay lên đòn gánh, nâng quan tài lên vai và di chuyển theo hiệu lệnh.

Khi linh cữu bắt đầu di chuyển, đi theo sau sẽ lần lượt là con cái, anh em, người thân trong gia đình, và bạn bè thân hữu. Theo phong tục, con trai trưởng sẽ cầm bát nhang và cây dong, còn con trai thứ cầm ảnh của người mất. Còn con cháu phải bò từ nhà ra xe tang để tỏ lòng hiếu kính với người đã khuất. 

Người Hoa còn có tục rải vàng mã suốt dọc đường xe linh cữu đi, nhằm xua đuổi những linh hồn khác đến quấy rầy và bảo vệ cho người mất được bình an trên đoạn đường đến suối vàng.

Lễ hạ huyệt – Mở cửa mả và lễ cầu siêu

Trước khi hạ huyệt, gia đình sẽ tiến hành lễ tế thần thổ địa, với các vật phẩm bao gồm nhang đèn, trái cây, hoa tươi và muối gạo. Sau lễ tế thần, người Hoa sẽ rắc các loại hạt đậu và khoai môn xuống huyệt mộ trước khi đặt áo quan. Sau khi chôn cất, mộ thường được đắp cao và trồng cây xanh xung quanh.

Lễ mở cửa mả được tổ chức vào ngày thứ ba sau khi chôn cất, với các vật phẩm như nhang đèn và hương hoa. Lễ này mang ý nghĩa giải thoát linh hồn cho người đã khuất. 

Sau 49 ngày, gia đình phải mời tăng sư đến tụng kinh cầu siêu và sám hối cho người mất. Đồng thời, người nhà làm cơm cúng cho người đã mất đủ 100 ngày. 

Xem chi tiết lễ cúng đám tại đây

Một số phong tục đặc trưng trong đám tang người Hoa

Đám tang người Hoa không chỉ là nghi lễ tiễn đưa người thân, mà còn là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo và tôn kính. Điểm đặc biệt trong phong tục của hoa gồm có:

• Tang Phục: Người Hoa thường mặc đồ tang màu trắng. Con trai trưởng mặc áo dài trắng, đội mũ rơm, mang gậy chống. Con gái mặc áo dài trắng, đội khăn ba góc.
• Nhạc Tang: Trong đám tang có đội nhạc tang với các nhạc cụ như trống, kèn…
• Hòm Quan: Thường làm bằng gỗ quý, chạm khắc hoa văn tinh xảo.

Tìm hiểu thêm:

Đám tang của người Việt và 4 phong tục tang lễ

Sự khác nhau giữa văn hóa đám tang miền Bắc và miền Nam

Dịch vụ tang lễ Blackstones với nhiều văn hóa tang lễ

Phong tục đám tang của người Hoa là một nét văn hóa đặc sắc, thể hiện quan niệm và tín ngưỡng về cuộc sống và sự ra đi. Dù có nhiều thay đổi theo thời gian, nhưng những phong tục này vẫn được người Hoa gìn giữ và tạo nên sự khác biệt.

Xem thêm: Video Blackstones khám phá và học tập tại Đài Loan

Blackstones tổ chức tang lễ với tiêu chí tận tâm và minh bạch, tôn trọng văn hóa của mỗi tôn giáo, cộng đồng dân tộc và nguyện vọng của gia đình. Đội ngũ Blackstones trẻ trung, được đào tạo bài bản về chuyên môn, nghiệp vụ và học tập từ nước ngoài. Chúng tôi không ngừng nỗ lực để đáp lại sự tin tưởng của khách hàng.

Phong Tục Đám Tang Người Hoa