Trong văn hóa tâm linh của người Việt, bàn thờ cúng không chỉ là nơi thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên, Phật, hay các vị thần mà còn mang nhiều giá trị phong thủy, ảnh hưởng trực tiếp đến tài lộc và sự bình an của gia đình. Một bàn thờ được bày trí đúng cách không chỉ giúp gia đình thu hút năng lượng tích cực mà còn mang lại sự bình an, may mắn. Hãy cùng Blackstones tìm hiểu cách bố trí bàn thờ cúng, chọn bàn thờ phù hợp, và những điều cần lưu ý trong bài viết dưới đây.
Bàn thờ cúng là gì?
Bàn thờ cúng là nơi linh thiêng, được sử dụng để thờ cúng tổ tiên, thần linh, hoặc Phật. Trong mỗi gia đình Việt, bàn thờ cúng giữ vai trò quan trọng, thể hiện lòng hiếu kính và sự tôn trọng với các thế hệ đi trước. Có ba loại bàn thờ chính:
- Bàn thờ gia tiên: Nơi thờ cúng ông bà tổ tiên, thường đặt ở vị trí trung tâm của ngôi nhà.
- Bàn thờ Phật: Dành cho những gia đình theo Phật giáo, thường được đặt ở vị trí cao nhất trong nhà.
- Bàn thờ thần tài, thổ địa: Thường đặt ở cửa hàng, công ty để cầu tài lộc, may mắn trong kinh doanh.
Ý nghĩa của bố trí bàn thờ gia tiên
Thờ cúng tổ tiên là một truyền thống thiêng liêng và quan trọng của dân tộc ta. Nơi thờ cúng được chăm chút chu đáo không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo mà còn mang lại may mắn, phúc đức cho gia chủ. Bàn thờ là nơi con cháu bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với công ơn sinh thành dưỡng dục, do đó việc đầu tư thời gian và công sức để bài trí bàn thờ là hoàn toàn xứng đáng.
Kích thước chuẩn cho bàn thờ
Kích thước bàn thờ là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến phong thủy và sự thịnh vượng của gia chủ. Cần chú ý các con số sau:
Bàn thờ Phật và gia tiên
Bàn thờ gia tiên và bàn thờ Phật có kích thước và hình thức đa dạng, từ bàn thờ treo tường cho đến bàn thờ đứng truyền thống. Chất liệu thường làm từ gỗ, mang lại sự trang trọng và bền vững. Nên lựa chọn bàn thờ phù hợp với diện tích phòng và phong cách kiến trúc của ngôi nhà.
Bàn thờ treo tường
– Chiều sâu tối đa: 610 mm
– Chiều rộng tối đa: 1070 mm
Kích thước này đảm bảo các yếu tố: Tài Lộc, Quý Tử, Tài Vượng, Hỷ Sự, Tiến Bảo.
Bàn thờ đứng (theo thước lỗ ban)
– Chiều ngang tối đa: 217 cm
– Chiều rộng tối đa: 117 cm
– Chiều cao tối đa: 127 cm
Kích thước này cũng đảm bảo các yếu tố: Tài Lộc, Quý Tử, Tài Vượng, Hỷ Sự, Tiến Bảo.
Bàn thờ thần tài
Bàn thờ thần tài thường nhỏ gọn, được đặt dưới đất gần cửa ra vào để thu hút tài lộc. Chất liệu phổ biến là gỗ, có kích thước nhỏ, dễ di chuyển và bài trí.
Cách bày trí bàn thờ cúng theo phong thủy
Sắp xếp bàn thờ gia tiên
Bàn thờ gia tiên cần được đặt ở vị trí trang nghiêm, tránh đặt dưới cầu thang, gần nhà vệ sinh, hoặc lối đi nhiều người qua lại. Các vật phẩm cơ bản bao gồm:
- Bát hương: Vật phẩm linh thiêng nhất, cần được làm sạch và bày ở giữa bàn thờ.
- Đèn, nến: Đặt hai bên bát hương, tượng trưng cho sự soi đường, chỉ lối của tổ tiên.
- Hoa và quả tươi: Đặt bên phải và bên trái, với hoa tượng trưng cho sự thanh khiết và quả là biểu hiện của sự no đủ.
Sắp xếp bàn thờ Phật
Trong những gia đình vừa thờ Phật vừa thờ gia tiên, cần chú ý đặt bàn thờ Phật ở vị trí cao hơn bàn thờ gia tiên. Điều này thể hiện sự tôn kính đối với Phật và duy trì sự hài hòa về mặt tâm linh.
Phong thủy và hướng đặt bàn thờ
Theo phong thủy, bàn thờ nên được đặt theo hướng hợp với tuổi của gia chủ, ví dụ như hướng Đông hoặc Đông Nam thường được coi là tốt. Tránh đặt bàn thờ đối diện cửa chính, gây thất thoát tài lộc.
Sơ đồ bàn thờ cúng
Việc bài trí bàn thờ không cần quá cầu kỳ, tùy vào điều kiện, quan niệm và phong tục của mỗi gia đình, vùng miền. Tuy nhiên, để bàn thờ đầy đủ và trang nghiêm nhất, cần bao gồm các vật dụng theo sơ đồ sau:
Hoành phi và câu đối
Hoành phi và câu đối là vật dụng trong bài trí bàn thờ có phòng thờ riêng, trang trí không gian thêm phần trang nghiêm.
Bàn thờ
Bàn thờ trong gia đình thường được đặt ở một phòng riêng. Nếu không có phòng thờ riêng, có thể đặt ở phòng khách. Phía sau bàn thờ cần là tường vững chắc, không dựa vào tường kính hoặc cửa sổ. Về phong thủy, tốt nhất là bàn thờ đối diện cửa ra vào nếu phù hợp về phương vị và hướng.
Lưu ý không đặt bàn thờ hướng về Ngũ quỷ, nghĩa là đặt bàn thờ dựa lưng vào phòng hoặc nhà vệ sinh. Vì vậy, để không gian thờ tôn nghiêm, nên sử dụng các màu trầm như nâu, vàng kem, màu gỗ và màu sơn mài.
Khám thờ
Khám thờ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với những gia đình có truyền thống gia phả lâu đời. Được chế tác từ gỗ với hoa văn trang trí cầu kỳ, khám thờ thường được đặt ở vị trí cao nhất và sát tường trong cùng.
Ngai thờ
Ngai thờ là phiên bản nhỏ gọn hơn của khám thờ, chỉ cần đủ chỗ để đặt bài vị tượng trưng cho tổ tiên, vị trí ở chính giữa bàn thờ gia tiên sát tường.
Ảnh thờ
Theo truyền thống, việc sắp xếp di ảnh trên bàn thờ gia tiên tuân theo nguyên tắc sau:
- Nếu không có ngai thờ, di ảnh thường được đặt ở chính giữa và sát vào tường.
- Nam tả, nữ hữu: Nhìn từ trong bàn thờ ra, di ảnh nam giới đặt bên trái, di ảnh nữ giới đặt bên phải.
- Thứ tự thế hệ: Di ảnh được sắp xếp theo thứ tự từ cao xuống thấp, từ trước ra sau. Thế hệ trước đặt phía trên, thế hệ sau đặt phía dưới nhằm tôn trọng thứ bậc giữa các thế hệ đã khuất.
Bộ đỉnh hương
Bộ đỉnh hương gồm ba phần đặt phía sau bát hương: lư đồng ở giữa, hai nến đồng và hai con hạc đặt ở hai bên. Bộ đỉnh hương được dùng để đốt trầm trong các dịp lễ, tạo không gian thờ cúng trang trọng hơn. Tuy nhiên, đỉnh hương không bắt buộc và chỉ phù hợp cho phòng thờ lớn.
Đèn thái cực – Đèn lưỡng nghi
Đèn Thái Cực và Đèn Lưỡng Nghi mang lại sự cân bằng và ý nghĩa tâm linh trong không gian thờ cúng truyền thống Việt Nam.
Đèn Thái Cực luôn sáng trong không gian thờ nên phải thắp liên tục ngày đêm, vì vậy, dùng đèn điện thay cho đèn dầu. Vị trí của đèn đặt chính giữa bàn thờ, phía dưới chân khám thờ, ánh đèn có thể là màu đỏ hoặc vàng nhạt.
Đèn Lưỡng Nghi là đèn chiếu sáng chính của phòng thờ, tượng trưng cho mặt trời (bên trái) và mặt trăng (bên phải). Cặp đèn này được đặt hai bên góc ngoài bàn thờ.
Bát hương
Bát hương không thể thiếu trên bàn thờ vì tượng trưng cho sự kết nối giữa cõi âm và cõi dương. Bát hương thường làm từ gốm sứ, dùng để cắm nhang cúng bái, hành lễ, cầu khấn.
Số lượng thường là số lẻ, phổ biến nhất là ba bát. Đặc biệt, bát chính giữa phải lớn nhất và cao nhất, những bát còn lại phải bằng nhau và thấp hơn. Gia đình có bàn thờ nhỏ có thể sử dụng một bát hương.
▶▶ Tham khảo ngay Blackstones liên kết phân phối sản phẩm từ Không Gian Gốm Bát Tràng
Lọ hoa – Mâm quả
Theo truyền thống phong thủy, việc sắp xếp bàn thờ có một số quy tắc như sau:
- Nhìn từ ngoài vào bàn thờ, bình hoa thường đặt ở bên phải, còn mâm ngũ quả đặt ở bên trái.
- Nếu có lư hương: Lư hương đặt ở hai bên bát hương, ở góc ngoài cùng của bàn thờ.
- Nếu không có lư hương: Bình hoa và mâm quả đặt phía trước di ảnh, sau đèn lưỡng nghi.
Ba chén nước
Ba chén nước được xếp thành một hàng ngang đặt phía trước bát hương. Chúng được sử dụng để đựng rượu hoặc nước tinh khiết trong dịp cúng bái, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên hoặc thần linh. Chất liệu của chén có thể là sứ, gốm hoặc thủy tinh, tùy thuộc vào truyền thống gia đình và vùng miền.
Những lưu ý trong việc trang trí bàn thờ cúng
- Không nên trang trí bàn thờ gia tiên quá lòe loẹt và cầu kỳ.
- Luôn giữ vững yếu tố truyền thống và trang nghiêm trong việc trang trí.
- Cách bài trí bàn thờ gia tiên nên kín đáo, giản dị, hài hòa và cân đối.
- Tránh sử dụng những cây trang trí mang tính âm nhiều trong không gian thờ cúng.
Những điều kiêng kỵ với bàn thờ
Sau đây là 4 điều cấm kỵ tuyệt đối trong việc trang trí bàn thờ cúng.
Kiêng kỵ về thời gian lập
Việc lập bàn thờ thường được tiến hành cùng lúc với nhập trạch. Thời gian lựa chọn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống sau này. Khi chọn thời điểm, cần xem xét các yếu tố như:
- Phù hợp với việc nhập trạch, cúng tế.
- Hợp tuổi với gia chủ.
- Thời điểm có sao Bát Bạch xuất hiện.
Kiêng kỵ về người lập bàn thờ
Theo quan niệm truyền thống, phụ nữ mang thai được cho là có nhiều tạp khí, nên không nên tiếp xúc với bàn thờ hoặc bát hương. Gia chủ nên là người thực hiện việc bốc bát hương, đảm bảo tay chân sạch sẽ và sự thành tâm khi tiến hành nghi lễ.
Kiêng kỵ về bố trí theo phong thủy
Bàn thờ cần được đặt ở vị trí trang nghiêm và không bị cản trở. Hãy đảm bảo rằng không gian xung quanh bàn thờ luôn sạch sẽ và thoáng mát. Dưới đây là một số quy tắc phong thủy quan trọng:
- Bàn thờ dùng để thờ cúng gia tiên, không phải nơi trưng bày đồ vật. Chỉ đặt những vật liên quan đến việc thờ cúng, tránh bày các vật không liên quan, đặc biệt là giấy công đức từ đình chùa.
- Không để thờ Phật và thờ Mẫu cùng trên bàn thờ gia tiên. Bàn thờ gia tiên nên đặt thấp hơn và tách biệt.
- Vị trí đặt bàn thờ: không đặt cạnh tường bếp, không dựa lưng vào nhà vệ sinh, không đặt trên hoặc dưới nhà vệ sinh, hạn chế đặt ở ban công, không đặt dưới cầu thang.
- Phong thủy: Bàn thờ được xem như kháo sơn, nên đặt ở nơi có sơn tinh đang vượng.
Kiêng kỵ về đồ lễ
- Ưu tiên sử dụng: hương thắp, hoa quả tươi, hoa tươi, nước sạch.
- Tránh sử dụng đồ giả như hoa quả nhựa.
- Sau khi cúng xong, nên bỏ đồ thờ cúng xuống để thụ lộc, không nên để đồ cúng trên bàn thờ từ tháng này qua tháng khác.
- Không nên đặt lên bàn thờ lễ mặn và tiền mặt.
▶▶ Tìm hiểu ngay Blackstones liên kết phân phối Dịch Vụ Đồ Cúng Tâm Linh
Mua bàn thờ cúng ở đâu?
Khi chọn mua bàn thờ cúng, bạn có thể tìm đến các cửa hàng nội thất chuyên nghiệp hoặc xưởng gỗ truyền thống. Đối với những gia đình ở các thành phố lớn như TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng, có nhiều cửa hàng cung cấp bàn thờ với đa dạng kiểu dáng và chất liệu. Đừng quên tham khảo đánh giá từ người dùng trước khi đưa ra quyết định.
Câu Hỏi Thường Gặp
1. Có nên đặt bàn thờ gia tiên và bàn thờ Phật chung một không gian không?
Có, nhưng bàn thờ Phật cần được đặt ở vị trí cao hơn bàn thờ gia tiên để thể hiện sự tôn kính với Phật.
2. Giá bàn thờ gỗ thường là bao nhiêu?
Giá bàn thờ gỗ phụ thuộc vào kích thước và loại gỗ, dao động từ 2 triệu đến 15 triệu đồng, tùy thuộc vào chất lượng và thiết kế.
3. Địa chỉ mua bàn thờ cúng uy tín ở TPHCM là ở đâu?
Ở TPHCM, bạn có thể tham khảo các cửa hàng nội thất chuyên về đồ thờ cúng như khu vực hoặc các cửa hàng đồ gỗ truyền thống tại Quận 5.
Bàn thờ cúng không chỉ là nơi để tỏ lòng kính trọng tổ tiên, Phật và các vị thần, mà còn mang ý nghĩa phong thủy quan trọng cho mỗi gia đình. Việc bày trí bàn thờ cúng đúng cách và hợp phong thủy sẽ mang lại sự an lành và tài lộc cho gia chủ. Hãy dành thời gian chăm sóc bàn thờ gia đình bạn, để luôn duy trì không gian tâm linh thanh tịnh và trang nghiêm.